2020 Gartner Magic Quadrant for Analytics and Business Intelligence Platforms yayımlandı. Yine her sene olduğu gibi Analytics ve BI alanındaki gelişmelere, önümüzdeki döneme dair beklentilere ve bu alanın önemli oyuncularının magic quadrant üzerindeki güncel konumlarına erişme şansımız oldu.

Geçen sene bu zamanlar yazdığım 2019 Magic Quadrant yazımda, bu değerlendirmeye hangi şirketler hangi kriterleri sağladıkları için girebiliyor, şirketlerin hangi ürünleri bu çalışma kapsamında değerlendiriliyor, seçim ve değerlendirme süreci nasıl işliyor ve şirketlerin magic quadrant üzerindeki konumları nasıl okunmalı gibi konuları detaylı bir şekilde anlatmaya çalışmıştım. Gartner Magic Quadrant konseptine yeniyseniz veya bu detaylarla ilgili kafanızda soru işaretleri varsa geçen seneki yazıya da bir göz atmanızı tavsiye ederim.

Geçen seneden günümüze sektör öngörüleri nasıl değişmiş?

Gartner geçen seneki raporda özellikle iki konuya ciddi vurgu yapmıştı. Biri Augmented Analytics, diğeri de Natural Language Processing (NLP).

Gartner’ın, Augmented Analytics kavramını veri hazırlama, veri keşfi ve keşiflerin paylaşımı gibi temel süreçlere yapay zeka ve makine öğrenmesi kabiliyetlerinin dahil edilmesi şeklinde tanımladığından bahsetmiştik geçen sene. Augmented analytics konusu yine sektöre dair beklentiler arasında ilk madde, raporun pek çok yerinde bahsi geçiyor.

Natural Language Processing (NLP)‘yi de en yalın haliyle Analytics ve BI araçlarının Google gibi çalışması, yani yazdığımız veya söylediğimiz bir soruyu cevaplayabilecek kabiliyetlere sahip olması şeklinde açıklamıştık. Sektör beklentileri arasında NLP’ye bu sene özel bir madde açılmamış. Pek çok ürünün güçlü ve zayıf yanları sıralanırken NLP yeteneğine değinilmiş ama, geçen seneki “2020 yılı itibariyle sorguların %50’si NLP desteği ile yapılacak” tarzı iddialı söylemler rapordan çıkmış. Açıkçası şu anda piyasada kullanılan ürünlerin NLP yeteneklerine baktığımızda, yakın bir gelecekte bu oranın yakalanmasının zor olduğunu kabul etmek lazım.

Yeni sektör öngörüleri

2022 itibariyle machine learning modeli geliştirme ve skorlama faaliyetlerinin %40‘ının, bu raporda değerlendirilen BI ve Analiytics araçları gibi, asli amacı machine learning olmayan ama machine learning kabiliyetleri de kazanmış olan araçlar üzerinde yapılacağı belirtilmiş.

2025 yılı itibariyle elektronik cihazlar üzerinde on-device analytics özellikleri göreceğimizden bahsedilmiş. On-device analytics, IoT cihazlarından elde edilen verilerin bulk bir şekilde network üzerinden datacenter’lara taşınıp analytics çalışmalarına sokulması yöntemine alternatif olarak, analitik uygulamaların IoT cihazlarının direkt olarak üzerinde çalıştırılarak aksiyon üretilmesini amaçlayan bir yaklaşım. Bu yaklaşımın şu an için önündeki en büyük engel, cihaz performansına ve enerji verimliliğine dair soru işaretleri.

Analytics and Business Intelligence Pazarı

Raporun geleneksel bölümlerinden “Market Definition/Description” kısmında Modern Analytics and Business Intelligence pazarının tarifi geçen yılkinden çok farklı değil. Bu pazardaki araçlar kullanıcıların analitik ihtiyaçlarına, veri hazırlama aşamasından, görsel veri keşfi ve veriye dair görüşlerin paylaşımı sürecine kadar cevap verebilen platformlar olarak tanımlanıyor.

Bu alanda değerlendirilen ürünlerin, bundan böyle yalnızca veri görselleştirme yetenekleri ile fark yaratamayacaklarından bahsedilmiş ve aşağıdaki 2 ihtiyacı karşılamada öne çıkan araçların bu alanda fark yaratacağı belirtilmiş:

• Data Visualization veya Visual Analytics kabiliyetleri dışında, SAP BO gibi geleneksel araçlar ile günümüze kadar karşılana gelmiş geleneksel raporlama ihtiyaçlarına da cevap verebilmeleri
• Augmented analytics kabiliyetleri ile veri hazırlama ve veriyi yorumlama süreçlerine makine desteği kazandırma kabiliyetlerini geliştirmeleri

Magic Quadrant sonuçları

Bu seneki sonuçlara bakıldığında ilk gözüme çarpan gelişmeler şunlar:

• Tableau ve Salesforce‘un birleştirilerek mi gösterileceği bir merak konusuydu. Haziran 2019‘da Salesforce‘un Tableau Software‘i satın alma görüşmeleri yaptığını açıklamasının ardından, Ağustos 2019‘da satın alma süreci tamamlanmıştı. Birleşik Krallık’taki Rekabet ve Piyasalar Komitesi (U.K. Competition and Markets Authority)‘nin sürece dair incelemeleri ancak Kasım 2019‘da tamamlanabildiği için bu zamana kadar her iki şirket bir arada çalışmaya başlayamadı. Bu sebeple Gartner Magic Quadrant’da Tableau ve Salesforce’u ayrı iki oyuncu olarak görmeye devam ediyoruz. Muhtemelen önümüzdeki seneden itibaren Salesforce adıyla görmeye başlayacağız. Önümüzdeki sene Completeness of Vision ekseninin 2 ve 3 numarasının bir araya gelmesinin nasıl bir sonuç doğuracağı ciddi merak konusu benim için.
• Tableau ve Microsoft konum olarak birbirine yaklaşırken, Leaders kutucuğu içerisinde Ability to Execute ekseninde birlikte yükseliş göstermişler. Leaders kategorisindeki diğer iki oyuncu Qlik ve ThoughtSpot ile arayı iyice açmış ve baş başa kalmış görünüyorlar.
• Qlik ve ThoughtSpot geçen sene olduğu gibi Leaders kategorisinin sınırındalar. Completeness of Vision ekseninde bir miktar kan kaybetmişler ve quadrant’ın merkezine doğru yaklaşmışlar.
• 2015 yılında Leaders kategorisindeyken, 2016 yılında quadrant’da yer verilmeyen, 2017 yılından sonra da Niche Players kategorisine sürüklenip orada kalan Oracle, her iki eksende de ciddi bir olumlu hareket yapmış ve Visionaries kategorisine yükselmiş, Leaders kategorisinin kapısına dayanmış gözüküyor. Raporda Oracle Analytics Cloud (OAC) ürünü ön plana çıkarılırken, ürünün Augmented Analytics ve NLP kabiliyetlerine değinilmiş. Kullanıcıların Augmented Analytics kabiliyetleri ile ilgili olumlu geri bildirimlerde bulunduğu, ve NLP tarafında da İngilizce ve Fransızca dışında 8 yeni dil hedefinin Oracle yol haritasında bulunduğu söylenmiş. Augmented Analytics ve NLP kabiliyetleri dışında Slack ve Microsoft Teams gibi uygulamalara başarılı bir şekilde entegre olabildiği söylenmiş.
• Geçen sene IBM Cognos Analytics ile ilgili olumlu söylemleri çok fazla duymuştum. IBM’e Ability to Execute ekseninde ciddi bir yükseliş yaşatsa da, Niche Players kategorisi dışına taşıyamamış. Raporda IBM ile ilgili geçen seneki yoruma benzer bir yorum yine yapılmış, IBM’in bu alanda sektöre yön veren kimliğini kaybettiğine ve sektörü takip eden kimliğiyle hareket ettiğine değinilmiş.
• GoodData geçen sene bu kategoriye ilk kez giriş yapmıştı. Bu sene geldikleri gibi gitmişler. Bu sene giriş yapan oyuncular ise Dundas ve Alibaba Cloud. Kendilerini Niche Players grubunda görüyoruz.

Rapordan Tableau ile İlgili Detaylar

Tableau’nun 2019 yılında güçlü yönleri olarak belirtilen 3 başlık, aynen bu sene de kullanılmış:

Güçlü görsel veri keşfi ve veri manipülasyon kabiliyeti: Geçen seneki açıklamanın aynısını kullanmakta sakınca yok. Tableau’nun kusursuza yakın Visual Analytics kabiliyeti ilk madde olarak vurgulanmış. Tableau, kullanıcılarına sınırsız görsel analiz (visual analytics) imkanı sunmasının yanında, kullanıcıları verinin karakterine göre “best-practice” görsellere yönlendirme konusunda çok başarılı bir ürün olarak gösterilmiş. Veri keşfi yanında, görsel veri manipülasyonu olanakları açısından da üst seviyede kullanım kolaylığı sunduğuna değinilmiş. Gruplama, hiyerarşiler oluşturma, filtreleme, analitik fonksiyonlar ekleme vs gibi temel manipülasyon gereksinimlerinin, herhangi bir kodlama yapmadan, analiz arayüzünden görsel olarak ve oldukça kullanıcı dostu yöntemlerle karşılanabildiği vurgulanmış.

Tableau Hayranları: Tableau kullanıcılarının takım tutarmışçasına sergiledikleri “taraftar” yaklaşımlarına bu sene de vurgu yapılmış. Tableau Conference 2018 yılında 17.000 kişilik rekor katılımla gerçekleştirildi demiştik geçen sene. 2019 yılında 20.000 katılımcı ile yapılmış. Müthiş bir sayı!

Güçlü Momentum : Tercih edilen marka olma durumunun güçlü bir şekilde devam ettiğine, yeni müşteri kazanımlarının sürdüğüne ve mevcut müşterilerdeki büyümenin de devam ettiğine değinilmiş. Ayrıca güçlü gelir artışının da sürdürüldüğünden, ilk 6 ay gelirleri göz önünde bulundurulduğunda 2018’den 2019’a %14‘lük gelir artışı sağlandığından bahsedilmiş.

Aşağıdaki 3 başlık altında da uyarılarda bulunulmuş:

Pazar İhtiyaçlarındaki Değişiklik: Tableau’nun görsel kabiliyetleri ile sektörü domine ettiği ancak pazar ihtiyaçlarının Augmented Analytics tarafına kaymaya başladığı için Tableau’nun gelecek dönem önceliklerini gözden geçirmesi gerektiği belirtilmiş.

Governance: 2019 yılında eklenen Tableau Prep Conductor ve Tableau Catalog gibi governance kabiliyetlerine rağmen, bazı müşteri sorgulamalarında bu alandaki gelişmelerin çok yeterli bulunmadığına dair dönüşler alındığı belirtilmiş.

Maliyet: Tableau için Magic Quadrant değerlendirmelerinde klasikleşmiş bir başlık. Tableau Viewer gibi lisans modelleriyle son kullanıcı gereksiniminin uygun maliyetlerle karşılanabildiği söylenmiş. Ancak Server Management Add-on ve Data Management Add-on gibi ekstra fonksiyonalitelerin eklenmesi durumunda maliyetlerin yükseldiği belirtilmiş.

Rapor metnine linkten ulaşabilirsiniz.

Umut İşcan